Een energieverslindende woning is slecht voor de planeet en je portemonnee. Daarom is er sinds begin 2023 een wettelijke renovatieplicht voor eigenaars van een woning met een EPC-waarde E of F. Over welke huizen en appartementen gaat het exact? Welke EPC-waarde is verplicht? Wat zijn, naast je plichten, je rechten? En aan wat kun je je verwachten indien je deze renovatieplicht negeert?

Back to basics: wat is de EPC-waarde?

Het energieprestatiecertificaat (EPC) is ondertussen al even in gebruik. Een korte opfrisser: in dit certificaat staat beschreven hoe spaarzaam jouw woning is op vlak van energie. Het gaat hier dus over isolatie, ramen, verwarming, zonnepanelen ... Alle elementen die het verbruik van je woning positief of negatief beïnvloeden staan in dit document. Op basis van al deze informatie krijgt je pand ook een label of waarde, gaande van A+ tot F. Dit geeft potentiële kopers een handige samenvatting van de zuinigheid van de woning.

Het EPC is dan ook een verplicht attest bij de verkoop van je woning. Wanneer je je woning adverteert, moet je haar EPC-waarde verplicht meedelen. Lees zeker ook ons artikel over EPC-scores en wat ze betekenen voor jouw (nieuwe) huis voor meer informatie.

De renovatieplicht: welke EPC-waarde is verplicht?

Word je eigenaar van een huis of appartement met een slechte EPC-waarde (E of F), dan ben je verplicht om het pand binnen de zes jaar te renoveren tot minstens label D. Dat heeft de nieuwe Vlaamse regering op 1 januari 2025 beslist.

De renovatieplicht werd in het Vlaamse regeerakkoord 2024-2029 dus heel wat versoepeld. Want tot 2025 was elke eigenaar van een bestaande woning met een EPC-score van E of F wettelijk verplicht om te verbouwen en investeren tot minstens een EPC-waarde D. De renovatieplicht was er dus niet alleen voor nieuwe eigenaars! Verder moesten alle bestaande woningen tegen 2028 label C behalen, om naar EPC-waarde B te gaan tegen 2035 én label A vanaf 2040.

Die ambities zijn er bij de Vlaamse overheid dus niet meer: de EPC-waarde die verplicht is sinds 1/1/2025 is label D, en dat zowel voor huizen als appartementen.

Met zo’n energieverslindende woning is er zonder twijfel een hele reeks aan mogelijke verbeteringen en kun je eigenlijk niks fout doen op vlak van investeringen. De meest voor de hand liggende elementen zijn isolatie, glas en een verwarmingsketel.

Wat zijn je rechten? Premies en subsidies voor wie een betere EPC-waarde nastreeft

Investeren in energiezuinige renovaties kan best duur zijn, zeker als je woning van EPC-waarde E of F komt. De kans is groot dat je op quasi alle vlakken serieus wat geld zal moeten investeren. Om dit wat verteerbaarder te maken, zijn er vanuit de verschillende overheden een reeks financiële steunmaatregelen opgezet.

In Vlaanderen vallen de meeste premies onder de VerbouwPremie van de Vlaamse overheid. Die wil je als huiseigenaar belonen voor werken en investeringen om de energie-efficiëntie van je woning of appartement te verbeteren. Je kunt onder andere premies krijgen voor het plaatsen van isolatie in je dak, muren of vloeren, een zonneboiler of warmtepomp, of hoogrendementsglas. Handig als je de verplichte EPC-waarde van D wilt behalen met een financieel duwtje in de rug! In Brussel werken de RENOLUTION-premies op een gelijkaardige manier.

Naast premies kun je in Vlaanderen ook een VerbouwLening aanvragen. Deze renteloze lening tot maar liefst €60.000 is beschikbaar voor eigenaars die investeren in energetische renovaties. De lening is bedoeld om zowel de woningkwaliteit als de energieprestatie (en dus je EPC-waarde) te verbeteren.

Wat als je de verplichte EPC-waarde D niet behaalt? Wat zijn de straffen?

Heb je na het verlopen van de deadline voor jouw woning nog steeds een bloedrode (of zelfs geen) EPC-score, dan loop je het risico op een aanzienlijke boete. Dit bedrag ligt ergens tussen de 500 en 200.000 euro (tot en met 5.000 euro voor residentiële gebouwen).

Daarnaast ben je, zelfs na het betalen van de boete, nog steeds verplicht je EPC-waarde te verbeteren. Je krijgt een nieuwe deadline voorgeschoteld en riskeert dus opnieuw een boete. Daarnaast betaal je je ook jaren aan een stuk blauw aan torenhoge energiekosten met zo’n energieverslindende woning. Maak dus zeker snel werk van de renovatieplicht, want het is in jouw eigen voordeel!

Heb je een bestaande woning van voor 2006 en ken je de EPC-waarde niet? Handig om te weten is dat je online een simulatie kunt doen om je EPC-label te weten te komen. Test je EPC hier en dan weet je meteen of je werk voor de boeg hebt of niet.